Tag Archief van: boek

Komt een vrouw bij de dokter – Kluun

Hoe reageer je als de liefde van je leven terminaal ziek blijkt te zijn? Waarschijnlijk hoop je: beter dan Stijn. Hoe discutabel ook, toch is dit waargebeurde verhaal tegelijkertijd een ode aan diezelfde liefde.
‘Komt een vrouw bij de dokter,’ schrijft Kluun, ’en die krijgt te horen dat ze nog maar een paar maanden te leven heeft.’ In één klap maakt de diagnose kanker een einde aan het hedonistische bestaan van Carmen en Stijn, oftewel ‘het gelukkigste stel van het westelijk halfrond en omstreken’. Prezen ze zich eerst nog ‘jong, mooi en gezond’, nu vallen Carmens haren uit en wordt haar borst geamputeerd.
Stijn haat zijn ‘nieuwe status als man van een kankerpatiënt’. Terwijl de passionele liefde voor zijn vrouw steeds platonischer wordt, vlucht hij in seks, drugs en rock-‘n-roll, om te bezwijken aan de vulgaire lust van een affaire die steeds emotioneler wordt. En waarvoor Carmen hem kortstondig verlaat. Toch keert ze terug om samen een nieuw huis te kopen, waar Stijn haar als een ‘Florence Nightingale’ tot haar overlijden verzorgt.
Ogenschijnlijk draait alles in hun leven om seksualiteit en succes. Stijn ziet zichzelf als ‘vrouwenomnivoor’ ‘met zware monofobie’ en een verslaving aan vreemdgaan. Carmen is een ‘ex-blond-wijf met-grote-tieten’ dat zichzelf gekscherend definieert als een ‘kruising tussen Blondie en Betty Boop’. Beiden zijn levensgenieters met een eigen zaak, een eigen huis en een jong dochtertje.
Deze oppervlakkigheid niettegenstaande, laat Kluun op rauwe en ontroerende wijze zien wat de impact is van kanker op een patiënt én op diens partner. Carmen heeft weinig meer te kiezen, ze is ziek en gaat onvermijdelijk dood. Maar Stijn leeft en blijft leven. Hij worstelt met het conflict tussen ontvluchten en aanvaarden. Dat maakt hem zowel menselijk als controversieel.
Evenals de auteur. Kluun is het pseudoniem van Raymond van de Klundert: een marketingman met eigen bureau die zijn vrouw op 36-jarige leeftijd aan kanker verloor. Kort daarop verkocht hij zijn huis en bedrijf om te vertrekken naar Australië, waar hij zijn ervaringen verwerkte in dit autobiografische boek.
Hoewel recensenten het beschimpten als ‘banaal’, geschreven in een ’kindertoontje’ en met ‘de nodige aanstellerij’, wordt diezelfde ‘platvloerse soap’ op de achterflap van de 48ste druk evenwel geroemd als ‘bestverkochte Nederlandse romandebuut aller tijden’. De filmrechten waren al binnen vier maanden verkocht.
Kortom, ergens resoneert het verhaal van Carmen en Stijn. Door hun onbevangen vertrouwen in de maakbaarheid van hun bestaan? Ze zitten achter het stuur, geven vol gas en genieten van hun zegeningen, alsof er nooit een einde aan komt. Carmens ziekte confronteert het stel abrupt met hun eigen kwetsbaarheid en sterfelijkheid. Toch weten ze ondanks dit alles in de meest wrange situaties nog te lachen om hun lot.
Wat je ook van Stijns reactie vindt, dit boek laat je niet onbewogen.

Deze recensie schreef ik voor YouBeDo, de online boekenwinkel waar je met elke aankoop bijdraagt aan je goede doel.

Still Alice – Lisa Genova

Dit boek raakt me, bijna net zoveel als dit boek me frustreert.
Still Alice (of Ik Mis Mezelf in de Nederlandse vertaling) schetst op indringende wijze hoe een vooraanstaande professor in de linguïstiek op haar vijftigste de ziekte van Alzheimer krijgt om gaandeweg haar werk, haar leven en uiteindelijk zichzelf te verliezen. Doordat ze zelf haar mentale achteruitgang beschrijft, bekruipt je als lezer de ijzingwekkende sensatie dat deze nachtmerrie jou overkomt.
Een verhaal dat opvallend veel overeenkomst vertoont met dat van mijn opa, van mijn moeder – en ook dat van mij. Het zou akelig dichtbij kunnen komen. Alleen… dat doet het voor een deel wel en voor een deel niet.
De Amerikaanse Lisa Genova is van oorsprong neurowetenschapper. Gedreven door haar oma’s ervaringen met dementie, hoopte ze aanvankelijk met hersenonderzoek te komen tot een doorbraak en later met dit schrijversdebuut. Hoewel haar manuscript eerst structureel geweigerd werd, is haar boek inmiddels miljoenen keren verkocht, in tientallen talen overgezet, diverse malen bekroond en zelfs verfilmd met Julianne Moore in de hoofdrol, die daar een Oscar mee won.
De auteur deed echter een concessie: op aandringen van haar redacteur liet ze het hopeloze einde volgen door een hoopvolle epiloog.
De film joeg Hugo borst de stuipen op het lijf. ‘Over wat eng is, wat enger en wat het engst, kun je twisten,’ zo stelt hij in Ma. ‘Tenminste, dat dacht ik. Tot ik Still Alice zag.’ Sindsdien is hij bang voor het grote vergeten. ‘Na Still Alice waan je je onzeker. Dementie blijkt niet alleen iets wat je op oude leeftijd kan krijgen. Het kan al op je veertigste toeslaan.’ Een angst die hem niet meer heeft verlaten. ‘Als ik weer eens niet op een naam kan komen of iemand voorbij ben gelopen die mij er op attent maakt dat ik hem of haar zou moeten kennen, zie ik de ontredderde Alice Howland voor me.’
En toch. Tweemaal las ik het boek en eenmaal zag ik de film. Zo groot als op Hugo was het effect op mij niet. Misschien omdat Genova met weinig schwung schrijft (of is vertaald). Maar vooral doordat ze het drama niet uit eerste hand vertelt. Hier en daar gaat ze wat kort door de bocht. Op andere momenten raakt ze de juiste snaren net niet. Als Alice bijvoorbeeld haar kinderen inlicht, gaan die opvallend vlot aan haar diagnose voorbij om zich vooral te concentreren op de erfelijkheid; nog binnen hetzelfde gesprek wordt beslist wie zich wel en niet wil laten testen, twee pagina’s later is de uitslag bekend en min of meer al verwerkt.
Hoe aangrijpend ook, dit fictieve relaas beslaat nog maar het topje van de ijsberg. Of misschien ben ik te nauw bekend met de werkelijkheid.
Maar een doorbraak is het zeker. Met Still Alice zet Lisa Genova de horror van vroeg beginnende erfelijke dementie in woord en beeld op de kaart, internationaal en onvergetelijk. Alleen al daarom raad ik het iedereen aan.

Deze recensie schreef ik voor YouBeDo, de online boekenwinkel waar je met elke aankoop bijdraagt aan je goede doel.