‘Mijn aandacht is een stolp waaronder niet te leven valt,’ schrijft Bregje Hofstede in Drift. Van jongs af aan legt ze haar leven vast op papier, in schitterende metaforen en scherpzinnige details. Alles wat ze maar kan vinden bewaart ze in stapels dagboeken en schriftjes, als ‘een hoarder die de poolnacht verwacht’. Ook haar momenten met Luc, de jongen waar ze als tiener voor valt, als twintiger mee trouwt en als schrijfster van vervreemdt. Haar verhaal strookt niet langer met het zijne. Van de ene op de andere dag loopt ze weg, van hem en van haar leven, met alle woorden in een grote tas op haar rug. In een poging om te achterhalen waar het mis is gegaan, leest ze hun verleden terug, althans haar versie daarvan, en rijgt de scènes, herinneringen en overpeinzingen aaneen tot deze roman. Eerlijk, kwetsbaar en schaamteloos mooi.

Deze recensie schreef ik voor YouBeDo, de online boekenwinkel waar je met elke aankoop bijdraagt aan je goede doel.

De personages: Andrej als alleenstaande postbode die zich met foto’s uit tijdschriften troost. Josip als ongelukkig getrouwde bestuurder van een lokale kabeltrein. Het decor: een slaperige kuststad in Joegoslavië. Wanneer Andrej toevallig ontdekt dat Josip er een minnares op nahoudt, begint hij hem anoniem te chanteren. Josip vindt echter uit dat Andrej bankbiljetten uit de post ontvreemdt en om zijn eigen betalingen te kunnen voldoen perst hij hem op zijn beurt af. Onwetend houden de mannen elkaar in een wurggreep, terwijl het conflict tussen de Serven en Kroaten op de achtergrond broeit. De pelikaan leest als een moderne klucht, afstandelijk en absurd, over de verwarring wanneer vijanden ook vrienden kunnen zijn en een boek dat mij niet greep is genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs.

Deze recensie schreef ik voor YouBeDo, de online boekenwinkel waar je met elke aankoop bijdraagt aan je goede doel.

Tegenstanders portretteren Michelle Obama graag als boze zwarte vrouw. ‘Ik heb geleerd,’ zo schrijft ze in Becoming, ‘dat het moeilijker is om iemand te haten van dichtbij.’ Openhartig vertelt ze hoe ze tweemaal zo hard moest werken om half zo ver te komen in het leven, van de achterstandswijk in Chicago tot het prestigieuze Princeton en vervolgens door naar Harvard Law School – om te ontdekken dat ze eigenlijk helemaal geen advocate wil zijn. Hoe ze verliefd wordt op Barack die vastberaden aankoerst op een veeleisende loopbaan in de politiek, waar zij een uitgesproken afkeer van heeft. Haar vurige wens om moeder te worden en haar worsteling om moeder te zijn, in combinatie met haar eigen carrière, haar invloed als First Lady en haar leven in het Witte Huis. Als Michelle Obama een ding ‘wordt’ in Becoming is het wel menselijk, en ik weet niet zeker of dat teleurstellend of geruststellend is. Maar wel absoluut ontwapenend.

Deze recensie schreef ik voor YouBeDo, de online boekenwinkel waar je met elke aankoop bijdraagt aan je goede doel.

Mooier nog dan het verhaal is de omgeving die Tommy Wieringa schetst: van een leeggelopen dorp in Twente, vlakbij de Duitse grens. De heilige Rita vertelt over Paul, die op zijn vijftigste nog bij zijn vader woont en zijn makker Hedwiges, een kruidenier met dito mentaliteit. De mannen zijn hopeloze gevallen die zich staande proberen te houden in de veranderende tijd. Met aardse zinnen en beschrijvingen van universele thema’s zoals eenzaamheid, teleurstelling en vergankelijkheid. Maar het allermooist is de taal. “’Wat bi-j laat,’ zei zijn vader toen hij binnenkwam. ’Dan bi-j te vroeg gaan zitten,’ zei Paul.”

Deze recensie schreef ik voor YouBeDo, de online boekenwinkel waar je met elke aankoop bijdraagt aan je goede doel.

‘Wat geeft het leven nog betekenis als je nog maar een paar dagen hebt?’ Dat schreef USA Today over In het oranje ochtendlicht, een New York Times-bestseller die ook in Nederland verscheen. Nina Riggs was nog maar achtendertig en moeder van twee jonge kinderen toen ze bleek te lijden aan een ongeneeslijke vorm van kanker. Met de dood op de hielen produceerde ze dit boek, dat vlak na haar overlijden verscheen. Dit is het aangrijpende en ontroerende verhaal, van een jonge vrouw die haar eigen sterfelijkheid onder ogen ziet, met lichtheid, warmte en een verpletterende impact.

Deze recensie schreef ik voor YouBeDo, de online boekenwinkel waar je met elke aankoop bijdraagt aan je goede doel.

Pas halverwege het lezen zag ik het doodshoofd achter de wikkel om de kaft – en dat was maar goed ook. Op basis van de macabere voorkant en de wijdlopige titel had ik het van zijn levensdagen niet opgepakt. Zonde. Want Aantekeningen over het verplaatsen van obelisken is een prachtig boek over vriendschap, verlies en de dood, dat terecht genomineerd is voor de Libris Literatuur Prijs. Nog voor het einde was ik in dubio aan wie van mijn vrienden ik dit monument voor alles wat verloren is het liefste door wil geven. Met wikkel en al, dat dan weer wel.

Deze recensie schreef ik voor YouBeDo, de online boekenwinkel waar je met elke aankoop bijdraagt aan je goede doel.

Zelden heb ik na mijn afstuderen zo sterk de neiging gehad om aantekeningen te maken bij de inhoud van een boek. Maar zodra ik de genealogie der goden losgelaten had, werd Mythos een fascinerend verhaal, dat ik haast niet kon lezen zonder hardop ‘O!’ te roepen of zo nu en dan ’A-haaa…’ Stephen Fry brengt met humor en een aanstekelijk enthousiasme de Griekse mythen tot leven die ten diepst verankerd zijn in onze maatschappij. Je herkent ze pas als je het doorhebt, alleen al daarom is dit boek een feest – en verplichte kost voor iedereen die van verhalen houdt.

Deze recensie schreef ik voor YouBeDo, de online boekenwinkel waar je met elke aankoop bijdraagt aan je goede doel.

Terwijl Marjolijn van Heemstra zwanger is van een zoontje, ontrafelt ze de mythe van een verre oom die vlak na de Tweede Wereld-oorlog op sinterklaasavond een surprise bezorgde in de vorm van een bom, bestemd voor Nederlanders die ’fout’ waren geweest. Naar hem wil ze haar ongeboren kind vernoemen, maar hoe dichter zijn geboorte nadert en hoe verder haar zoektocht vordert, des te schimmiger wordt het onderscheid tussen goed en slecht, de vermeende waarheid en de gearchiveerde werkelijkheid, haar naïviteit en haar objectiviteit. En we noemen hem werd genomineerd voor de Libris Literatuurprijs en winnaar van de BNG Literatuurprijs.

Deze recensie schreef ik voor YouBeDo, de online boekenwinkel waar je met elke aankoop bijdraagt aan je goede doel.

Tachtig en helemaal terug van weggeweest, met zijn bestseller in geïllustreerde herdruk, een interview in Volkskrant Magazine en de opdracht voor het boekenweekgeschenk van volgend jaar. Jan Siebelink is trés courant. Na al die jaren las ik eindelijk zijn meesterwerk, waarvan de titel me vertrouwd was maar de inhoud nog volslagen onbekend. Ik besloot tot Knielen op een bed violen.

En zo gleed ik vijfhonderd pagina’s terug in de tijd, naar ‘het platte veen’ in de jaren dertig van de vorige eeuw, waar de kleine Hans Sievez opgroeit in het arme dijkdorp Lathum aan ‘de rand van het niets’, waar de mensen werken als pachtboeren of arbeiders op de steenfabriek en zelden een poging ondernemen om hun heil te zoeken aan de overzijde van de rivier.

Zijn sterke broers zijn allebei verongelukt. Hij is de zwakste, een dromer en vooral een zoon van zijn moeder. Een vader had hij liever niet gehad. Die werkt als putman in de klei, hoewel hij graag vormer wilde zijn. Thuis kneedt hij Hans met blote hand, zeven slagen in de schuur bij het hok van zijn geliefde konijn. ‘Hij kan zo hard zijn,’ mompelt zijn moeder, meer kan ze niet voor hem doen.

Zelfs niet wanneer zijn vader zich bekeert tot een zuivere prediking van het geloof. Ze is altijd slecht van gezondheid geweest. Niet lang daarna treft Hans haar levenloos op het tuinpad aan. In de schamele begrafenisstoet neemt hij zich voor uit Lathum te vertrekken en te trouwen met zijn vriendin. Als blijkt dat zijn vader het konijn heeft geslacht, neemt hij de benen, voorgoed.

De rest van zijn leven probeert hij tevergeefs een andere weg in te slaan. In Den Haag bekwaamt hij zich als tuindersleerling in varens en gloxinia’s, maar komt onder invloed van een godsdienstfanaat. Hij slaat hem tegen de grond en keert terug naar Velp, waar hij in het huwelijk treedt met zijn Margje en zijn eigen kwekerij begint. Maar het geloof blijft hem achtervolgen, geen van beiden kan zich ertegen verweren.

Hoewel ze met moeite het hoofd boven water kunnen houden, verwaarloost Hans zijn gezin en zijn werk, spendeert de schaarse opbrengsten aan religieuze lectuur en laat weerzinwekkende figuren in zijn huis om schreeuwend het woord Gods te verkondigen. Hij houdt zich voor ‘dat er verrukking op hem lag te wachten die eeuwig zou duren. Wat woog daar in het tijdelijke tegenop?’ Zelfs niet zijn vrouw, zelfs niet zijn zoon, zelfs niet zijn sterfelijkheid.

Jan Siebelink baseerde de autobiografische roman op zijn eigen vader, in een poging om hem te doorgronden. Dat is hem voortreffelijk geluk. Ondanks het archaïsche taalgebruik, wordt de onweerstaanbare aantrekkingskracht van het geloof invoelbaar, te midden van de fuchsia’s en zaailingen in de kassen, evenals de machteloosheid van zijn vrouw om daar iets tegen te doen.

Alleen al in Nederland is het ruim 700.000 maal verkocht, bekroond met de AKO Literatuurprijs en bestempeld als een van de meest succesvolle Nederlandse literaire romans van na de Tweede Wereldoorlog. Ter ere van Siebelinks tachtigste verjaardag verscheen dit jaar een bijzondere uitgave, rijk geïllustreerde met bloemen en planten. Voor wie nog meer beelden wil: in 2016 werd het onder dezelfde titel verfilmd.

Deze recensie schreef ik voor YouBeDo, de online boekenwinkel waar je met elke aankoop bijdraagt aan je goede doel.

Hoe alles moest beginnen, is het verhaal van een Nijmeegse schrijver over zijn Nijmeegse stad. Het nieuwste boek van Thomas Verbogt leest als een mijmering over een denkbeeldig leven vol herinneringen en verlangens die naadloos in elkaar overlopen op een stroom van tijd die verdikt, verdunt en verspringt.

Hoe deel twee moest beginnen is typerend voor de dromerige stijl en melancholische toon waarin Thomas terugdenkt aan zijn Lycia:

‘Een dichte mist van hitte – daaruit doemt ze op, nee, daarin verschijnt ze, langzaam alsof ze opnieuw haar entree in mijn leven wil maken, na een pauze van acht jaar, waarin we in golven ouder werden, ouder en anders, en uiteindelijk begonnen aan wat nog niet zo lang geleden later werd genoemd.’

Als buurkinderen verzinnen Thomas en Lycia hun eigen werkelijkheid, vanuit een weerzin tegen alles wat gewoon is, want wat gewoon is, kan niet verzonnen zijn en wat verzonnen is, is altijd buitengewoon. Ze leven volmaakt gelukkig in hun zelfbedachte universum, tot ze plotseling van elkaar gescheiden worden wanneer Lycia naar Italië verhuist.

Toch blijven ze verbonden. Ook al brokkelt hun zorgvuldig opgebouwde droomwereld af en hebben ze jarenlang geen contact. Thomas blijft met weemoed in het verleden hangen terwijl Lycia zich vol overgave in de toekomst stort. Wanneer ze elkaar als twintigers, veertigers en zestigers weer treffen, blijkt het steeds moeizamer om elkaar te vinden. Wat ging er mis?

In haast poëtische en vaak zintuiglijke bewoordingen vangt Verbogt flarden van gedachten die samen een rake vertelling vormen over zielsverwanten, ouder worden en de kracht van verbeelding. Bij vlagen betovert en ontroert dit kleine verhaal over grote thema’s, zonder dat het te idyllisch wordt.

‘Later leefde ik natuurlijk het leven dat ik bedacht voor mijn verhalen en romans,’ schrijft Thomas op driekwart van het boek in een brief aan zijn vader. ‘Ik kan beter verzinnen dan leven’. Dat lijkt het fundament onder zijn omvangrijke oeuvre waarin hij zijn verleden met zijn fantasie verweeft tot een alternatieve realiteit.

Zijn vorige roman Als de winter voorbij is haalde zowel de shortlist van de Libris Literatuur Prijs, als de shortlist van de Boekhandelsprijs, plus de longlist van de ECI Literatuurprijs. Ook dit werk is goed ontvangen en geprezen om vluchtigheid van de emoties en de puurheid van het taalgebruik, al is één werk in deze trant voorlopig even genoeg. Soms voelen de zinnen als een stiksteek die steeds even terugspringt, voordat hij verder gaat.

‘Haar geur verbind ik met een vroege ochtend, met leven dat langzaam wakker wordt. Misschien is het onzin, maar ik wil het denken, waarschijnlijk omdat ik zo verlang naar een nieuw begin van alles, maar niets kan er opnieuw beginnen, niets. Zo is het leven, het maakt ons alleen maar ouder en anders dan zoals we daarvoor waren. Nergens is opnieuw mee te beginnen. Alles begint maar één keer.’

Deze recensie schreef ik voor YouBeDo, de online boekenwinkel waar je met elke aankoop bijdraagt aan je goede doel.